تاثیر کمپوست زباله شهری بر تجمع فلزات سنگین سرب، کادمیوم و نیکل در خاک و گیاه ذرت (zea mayz l.)

به منظور بررسی تاثیر کمپوست زباله شهری (mswc) بر تجمع فلزات سنگین سرب، نیکل و کادمیوم در خاک و گیاه ذرت علوفه ای، آزمایشی در مزرعه پژوهشی دانشگاه شاهد به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی (rcbd) با دو عامل مقادیر مختلف کمپوست زباله شهری (صفر، 30،15 و 60 تن بر هکتار) و تعداد دفعات اعمال کمپوست (اعمال یک یا دو مرتبه کمپوست) در سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که کمپوست زباله شهری باعث تغییر معنی دار برخی خصوصیات خاک مثل ph، کربن آلی و هدایت الکتریکی شد به طوری که ph، در تیمار 60 تن بر هکتار کمپوست زباله شهری در مقایسه با شاهد، حدود یک واحد کاهش یافت. نتایج نشان داد افزودن کمپوست زباله شهری به خاک باعث افزایش معنی دار سرب و نیکل کل و قابل عصاره گیری با dtpa در خاک گردید، به طوری که مقدار سرب و نیکل کل در تیمار60 تن بر هکتار در مقایسه با شاهد به ترتیب 6/38، 1/27 درصد و سرب و نیکل قابل دسترس در تیمار مذکور در مقایسه با شاهد 1/89 و 9/321 درصد افزایش یافت. در تمام تیمار های خاک و گیاه مقدار کادمیوم کم تر از حد تشخیص دستگاه جذب اتمی بود. تعداد دفعات اعمال کمپوست نیز بر تجمع سرب و نیکل در خاک تاثیر معنی داری داشت به طوری که تیمار هایی که دو سال متوالی کمپوست دریافت کرده بودند، بیش از تیمار هایی که تنها یک سال کمپوست به آن ها افزوده شده بود، سرب و نیکل تجمع کردند، این افزایش در مورد غلظت نیکل و سرب کل به ترتیب 4/4 و 2/7 درصد بود. فاکتور دسترسی زیستی نیکل و سرب نیز با افزایش سطوح و دفعات اعمال کمپوست زباله شهری به طور معنی دار افزایش یافت. در مورد تجمع فلزات مذکور در گیاه ذرت، نتایج نشان داد که ریشه بیش از اندام هوایی فلزات سنگین را جذب کرده است، این تجمع درمورد نیکل بیش از سرب بود به طوری که غلظت سرب و نیکل ریشه در تیمار 60 تن بر هکتار با دو مرتبه اعمال کمپوست در مقایسه با شاهد به ترتیب 3/94 و 9/198 درصد افزایش یافت، این مقادیر در تیمار مشابه برای اندام هوایی به ترتیب 9/122 و 1/828 درصد بدست آمد. فاکتور انتقال نیکل با افزایش سطوح و دفعات کمپوست افزایش معنی دار نشان داد ولی این فاکتور برای سرب تغییر معنی داری با افزودن کمپوست نداشت.